Sokrates i sofiści: pomieszanie słów

autor zdjęcia: AdobeStock

źródło: Rzeczpospolita

Pomnik starożytnego greckiego filozofa Sokratesa w Atenach, Grecja

źródło: Rzeczpospolita

Krzysztof Łapiński NAJMĄDRZEJSZY. BIOGRAFIA SOKRATESA Wydawnictwo Agora, Warszawa 2025

autor zdjęcia: LOUVRE MUSEUM /WIKIMEDIA COMMONS

źródło: Rzeczpospolita

Arystoteles – filozof z IV w. p.n.e., jeden z najsłynniejszych myślicieli starożytnej Grecji. Na zdjęciu: tzw. rzeźba Lizypa, Luwr

Sokrates, wybitny filozof grecki z V w. p.n.e., miał głosić tezę, że cnota jest wiedzą, a jej warunkiem musi być umiejętność nazwania i zdefiniowania cnót, ustalenie, co znaczą terminy: „sprawiedliwość”, „mądrość”, „odwaga” etc.

W czwartym roku wojny peloponeskiej na Korkyrze (dzisiejsze Korfu) rozgorzały krwawe walki wewnętrzne pomiędzy stronnictwem oligarchicznym a demokratycznym. Ciągnęły się one przez długi czas. Obie strony oprócz przemocy używały demagogicznych haseł, które miały zachęcić ich zwolenników do radykalnych działań.

Pech chciał, że niewielka Korkyra miała znaczenie strategiczne dla Aten i Sparty, dwóch głównych graczy tej wojny. Z tego powodu oba państwa nieustannie ingerowały w politykę wewnętrzną wyspy, wysyłając okręty wojenne i hoplitów. Sparta popierała oligarchów, Ateny – demokratów. Za każdym razem, gdy pojawiały się w pobliżu obce wojska, ośmielało to jedną ze stron do wystąpień zbrojnych przeciwko drugiej.

Krwawe spory między oligarchami i demokratami

Tukidydes, skrupulatny kronikarz tamtych czasów, wylicza wiele krwawych epizodów, kiedy to przewagę zyskuje raz jedno stronnictwo, innym razem drugie. Można odnieść wrażenie, że dla ateńskiego historyka niewielka Korkyra staje się soczewką, w której widać społeczność ludzką pogrążoną w głębokim konflikcie.

Pewnego razu oligarchowie wdzierają się na posiedzenie rady i mordują sześćdziesięciu przeciwników, a gdy pojawiają się spartańscy wysłannicy, zachęca to oligarchów do kontynuowania...